Kafein Bağımlılığı

Kahve ve kafein, insan sağlığına etkileri yıllardır üzerinde çalışılan bir konu. Bunun en önemli nedeni kafein tüketiminin giderek artması. Kafeinin sağlığa etkileri üzerinde yapılan çalışmaların büyük çoğunluğunu kadınlar üzerindeki etkileri oluşturuyor.
Özellikle de gebe kadınlar, göğüs hastalığı ve kalsiyum eksikliği olanlar. 1970’lerde ve 1980’lerde yapılan araştırmaların sonuçlarında, daha sonradan çıkan kimi çelişkiler, araştırmacıların bu konuya daha çok eğilmelerine neden olmuş ve açıklanmayan sorunları gün ışığına çıkartmaya yoğunlaşılmıştı. Yeni bulgulara göre, çoğu insan için merak konusu olan pek çok soruya da açıklık getirildi.
Ama önce kafeinin ne olduğuna bir bakalım.
Kafein, dünya üzerindeki 60’dan fazla bitki türünün meyvesinde, tohumların ya da yapraklarında bulunan doğal bir madde. Dolayısıyla, bu bitkilerden yapılan yiyecek ya da içeceklerimizin çoğunda doğal olarak bulunuyor. Ancak, tat vermek için özellikle yiyeceklere ve içeceklere katıldığı ya da etkilerini arttırmak için ilaçlara eklendiğinde oluyor.
Kafein en çok da hazır kahvede, çayda, kolada ve çikolatada bulunuyor. Aslında farkında olmadan, bir gün boyunca epey kafein alıyoruz. Günde 2-3 fincan hazır kahve içsek bile 250-300 mg kafein tüketmiş oluyoruz ki, bu pek de azımsanmayacak bir miktar.
Peki, bu kadar kafein tüketimini sağlığımıza ne kadar etkisi var? Aslında kafeinin en iyi bilinen etkisi, uyarıcı özelliği. İnsanın uyuması, beyinde üretilen adenozinle ilişkili. Adenozin, sinir hücrelerinin etkinliğini zayıflatıyor ve kan damarlarını genişleterek uykudayken daha fazla oksijen alınmasını sağlıyor.
Kafein alındığındaysa, sinir hücreleri bunu adonazin olarak algılıyor. Ancak adenozinin yaptığı gibi hücrelerin etkinliğini yavaşlatmıyor. Adenozin reseptörlerine bağlanarak, adenozini bloke etkinliğini yavaşlamak yerine artıyor.
Ayrıca beyindeki kan damarlarını da daraltıyor. Bu yüzden baş ağrısı için kullanılan kimi ilaçlarda kafein bulunuyor. Beyindeki nöronların etkisinin artması da, adrenalininizin artmasıyla sonuçlanıyor; gözbebekleri büyüyor, kalp daha hızlı atmaya başlıyor, kaslar kasılıyor. Kafeinin vücuttaki töleransı kişiden kişiye değişiyor.